Toplumun görünmez gözleri vardır; her an üzerimizdedir. Adımlarımızı, gülüşümüzü, seçimlerimizi, hatta sessizliğimizi bile izler. Bu gözlerin adı “elalem”dir. Ne gariptir ki, çoğu zaman kendi gözlerimizden çok onlarınkine önem veririz. “Elalem ne der?” korkusu, belki de en güçlü toplumsal zincirlerden biridir. Görünmez ama derinlere kök salmış, kuşaktan kuşağa aktarılan bir tutsaklık biçimi.
Birçoğumuzun kararları aslında bize ait değildir. Okuduğumuz bölüm, giydiğimiz kıyafet, evlendiğimiz insan, hatta paylaştığımız bir fotoğraf bile çoğu zaman içimizden geldiği için değil, başkaları tuhaf bulmasın diye seçilir. Bu noktada birey, kendisinin değil toplumun kuklasına dönüşür. İpler elimizdeymiş gibi görünür ama her hareketimizde “acaba yanlış mı anlarlar?” endişesi vardır.
“Elalem ne der?” düşüncesi, insanı mutlulukla utanç arasında sıkışmış bir varlığa dönüştürür. Kendi istediğini yaptığında vicdan azabı değil, sosyal azap yaşar. Toplumun onaylamadığı bir şey yapmak, sanki ahlaki bir suçmuş gibi algılanır. Oysa gerçek özgürlük, başkalarının sesini kısmak değil; onların sesinin üstüne kendi sesini ekleyebilmektir.
Bu korkunun kökeni, ait olma isteğimizde yatar. İnsan sosyal bir varlıktır; dışlanmaktan, yargılanmaktan korkar. Fakat zamanla bu korku, ölçüsüz bir güce dönüşür. Kiminle evlenmemiz gerektiğine, hangi mesleği seçeceğimize, ne kadar gülmenin uygun olduğuna karar veren görünmez bir yargı makamı oluşur: Elalem Mahkemesi... Bu mahkemede hakim de, jüri de, seyirci de aynı kişilerdir. Bizden farklı ama bizim kadar korkak insanlar.
Oysa herkes aynı korkuyla yaşarken kimsenin gerçekten mutlu olabildiğini göremeyiz; çünkü “elalem ne der?” düşüncesi, sadece özgürlüğü değil, kendiliği de öldürür. Bir süre sonra kişi ne istediğini bile unutur. Elalem suskunlaştığında bile iç sesi onların yerine konuşur: “Bunu yaparsam ayıp olur.”
Belki de artık sormamız gereken soru şudur:
“Elalem ne der?” değil, “Ben ne isterim?”
Gerçek cesaret, kalabalığın sesini susturmakta değil, kendi sesini duymakta gizlidir.
Ali SUNGUR
Yayınlanma Tarihi : 24.10.2025 / Saat: 00.15
